In ruim 18 jaar dat ik dit prachtige vak mag uitoefenen zijn er veel, heel veel uitvaarten aan mij toevertrouwd. Nee, dan schiet je niet zo snel meer in de stress.
Zo moest ik een keer de uitvoer van een uitvaart in kerk overnemen van een collega.

De kennismaking:

Samen met haar heb ik kennis gemaakt met de familie en hebben we de regie van de uitvaart doorgenomen. Dat zou goed komen! Een fijne familie die mij hun het vertrouwen schonk.

Luisteren:

Zo begonnen we aan de kerkdienst en terwijl ik met de koster en hulpkoster in de sacristie aan de koffie zit vraagt de hoofdkoster aan mij hoe ik het straks wil hebben.
Ik vertel hem en zijn collega dat wanneer de voorganger klaar is zal ik naar voren komen om de mededelingen te doen. D.w.z. dat ik de belangstellenden uitleg geef hoe de volgorde van condoleren gaat verlopen e.d. en wanneer ik klaar ben zeg ik “dank u wel” waarna de hulpkoster de muziek kan starten. Niet zomaar muziek, nee het was moeders favoriete liedje.
Nu kreeg ik tijdens mijn uitleg de indruk dat de hulpkoster met zijn gedachten er niet helemaal bij was maar ik gaf hem het voordeel van de twijfel en zei niets.

Terwijl de voorganger bezig is met de laatste rituele handelingen ga ik alvast weer plaatsnemen in de kerk, zichtbaar, daar waar de voorganger mij het seintje kan geven tot spreken.

Snel schakelen:

En zo geschiede, alleen niet helemaal volgens planning. Wanneer ik naar voren loop om de mededelingen te doen start het muziekstuk, te vroeg dus.
Tja en nu……? even heel snel schakelen. Mij is altijd geleerd; als het niet kan zoals het moet dan moet het maar zoals het kan.
Dus vraag ik als eerste de dragers voor de bloemen naar voren te komen en reik ze één voor één een bloemstuk aan vervolgens, terwijl de klanken van moeders favoriete liedje door de kerk klinken nemen ook de dragers hun positie in.

Alles komt goed:

Alles staat klaar en alsof het zo moet zijn is het liedje afgelopen. Voor mij het moment om nu dan maar even het woord te nemen en zoals gezegd sluit ik af met “dank u wel”. Gelukkig heeft de hulpkoster dit in de gaten en terwijl we met voorganger, bloemendragers voorop aansluitend met mevrouw naar achteren lopen, voor de condoleance, klinken nogmaals de klanken van Il Silenzio, het liedje waar moeder zo van hield.

Tevreden:

Als wij na de condoleance nog even met elkaar napraten zegt één van de zoons tegen mij: “Harma, wat een mooie dienst. Wat vond ik het prachtig dat het favoriete liedje van moeder zelfs twee keer kon worden beluisterd. Dit zal ik nooit vergeten”, zegt hij met tranen in zijn ogen.

Nu komt Il Silenzio, nog wel eens voorbij maar het tovert altijd een glimlach op mijn gezicht als ik terugdenk aan die mooie dienst met een niet oplettende hulpkoster.

Hoe verschrikkelijk dit ook is voor ieder weldenkend mens, niemand die het horen wil en toch, elke dag opnieuw, krijgen mensen te horen dat ze niet meer beter kunnen worden.

Kun je je voorbereiden op een naderend einde?

En hoe ga je hier mee om en wat kun je van te voren regelen.
Nu kan ik en wil ik niet op de stoel van een psycholoog gaan zitten maar dan gebeurt er wel wat met je.
Eerst moet je deze onheilsboodschap verwerken en wil je misschien je omgeving ervan in kennis stellen. Dan kan het moment komen dat je zelf je wensen kenbaar wilt maken voor het naderende afscheid.
Probeer, hoe moeilijk ook, dit gesprek aan te gaan met je partner, vriend, vriendin of vertrouwenspersoon.
Ook kun je een informerend gesprek aanvragen met een uitvaartverzorger. Ik kan je helpen bij het maken van de juiste keuze.
Wat past bij je, hoe is je levensstijl en wil je deze laten terugkomen in je uitvaart?
Stel, je hebt kinderen, hoe ga je het hen vertellen en voorbereiden op het naderende afscheid.
Wees vooral ook naar de kinderen toe open en eerlijk, op een niveau wat zij aankunnen.
Maak het niet mooier dan het is.
Je kunt de kinderen voorstellen om een herinneringsbox samen te stellen, hierin kun je persoonlijke spulletjes indoen waaruit zij straks troost kunnen vinden. Dit kan op diverse manieren en is ook een beetje afhankelijk van de leeftijd.

De dood: de enige zekerheid in ons leven

en we schieten meteen in de stress als deze ter sprake komt. Natuurlijk zitten de meeste mensen niet met smart op dat laatste bezoek te wachten. Liever breien we er nog een paar mooie jaren aan.

Maar als hij dan toch voor de deur staat, is het dan niet een rustgevende gedachte dat je niet op het laatste moment nog allerlei zaken moet regelen, gesteld dat je daar überhaupt de tijd nog voor hebt. Rustgevend voor jezelf maar zeker ook voor de achterblijvers.
Wat je zoal kunt regelen en hoe je dat regelt, dat zijn de vragen waar de uitvaartverzorger antwoord op heeft. Neem de moeite om te kijken wat je uitvaartverzekering uitkeert of heb je zelf de financiële middelen om de uitvaart te kunnen bekostigen.
Laat nooit maar dan ook nooit de kosten van je uitvaart achter voor je nabestaanden.

Een mooi afscheid is meer dan een bloemenzee

en het perfecte koor; het vraagt tijd en voorbereiding om de diepgang te vinden die zoveel troost biedt. Maar juist in die aanloop vindt al een deel van de rouwverwerking plaats.
Mag ik je helpen om je afscheid vorm te geven?
Dit kun je doen door geheel gratis het boekje aan te vragen “om vast over na te denken”.
Stuur een mailtje met je adresgegevens naar info@harmaboddeuitvaartzorg.nl en je krijgt het boekje thuisgestuurd. Meerdere boekjes mag natuurlijk ook. Kom je er niet uit dan wil ik je graag helpen.

Eind september 2018 word ik gebeld door een man die vraagt of ik bij hem wil komen om te praten over zijn uitvaart. De afspraak wordt gemaakt en op de bewuste avond zit ik bij hem, zijn partner en zijn dochter.

Een medisch wonder.

Hij valt gelijk met de deur in huis en vertelt mij dat hij ziek is, nog wel in de chemo behandeling, maar dat hij een medisch wonder is. De artsen hebben hem eigenlijk maar tot augustus van 2018 gegeven en het nu toch al oktober is dus zegt hij met een lachend gezicht:” ik zit in mijn reserve tijd en geniet met volle teugen”.
Ik vraag hem waar hij van geniet en of hij wat wil vertellen over zijn leven.
Er is maar één ding wat een hele belangrijke rol speelt in zijn leven. Paarden, paarden en nog eens paarden. Het is zijn werk, zijn hobby en zijn grote liefde.

De liefde voor paarden.

Op mijn vraag om deze liefde voor de paarden terug te laten komen bij zijn afscheid kijkt hij mij bedenkelijk aan en zijn bescheidenheid zegt hem dat hij daarover wil nadenken.
Door mijn ervaring kan ik wel een beeld vormen van de uitvaart en vraag hem om met mij mee te denken door zijn werkgever te vragen of we in zijn rijhal de afscheidsdienst mogen laten plaatsvinden. Ook vraag ik hem hoe hij het zou vinden om met de koets naar het crematorium te gaan? Nee, zegt hij stellig, dat gaat me te ver!

Medewerking van werkgever.

Na hem nog een aantal tips te hebben gegeven nemen we afscheid van elkaar maar wel met de belofte dat hij in gesprek gaat met zijn werkgever, ik zal hierover worden geïnformeerd.
Niet lang na ons gesprek word ik gebeld of ik samen met hen bij zijn werkgever kan komen om het één en ander door te spreken. Alle medewerking wordt hierin toegezegd.

Er gaat ruim een jaar voorbij waarin mijn gedachten nog wel eens teruggaan naar dit bewuste gesprek. Hoe zou het met meneer zijn, zou hij toch een medisch wonder zijn en gewoon door mogen gaan met zijn leven?

Dan krijg ik in december 2019 een telefoontje van zijn vriendin, het gaat niet goed en meneer is in een hospice om daar zijn laatste levensdagen door te brengen. Bam! Deze komt binnen.

Het afscheid.

Het afscheid, volledig in zijn stijl, vindt plaats in de rijhal van zijn werkgever.
Hij wordt de hal ingereden in zijn eigen vrachtwagen waarin hij voorheen de paarden vervoerde.
Deze sprinter, keurig voorzien van een zwart rouwlint, vervoert hem ook naar het crematorium, de volgende dag.
En helemaal zonder paarden…, nee hoor. Een goede vriend, geheel in stijl, gaat met koets voor de sprinter uit. Bij het crematorium aangekomen, hoe kan het ook anders, wordt de familie opgewacht door 2 paarden, die van zijn partner en zijn dochter, lopen voor de koets en de sprinter uit om hem het laatste stukje te begeleiden.

Een paar jaar geleden werd ik gevraagd bij een gezin waarvan de vader zojuist was overleden. Deze meneer is niet alleen een echtgenoot, maar ook vader, schoonvader en opa. Nadat hij een langere periode ziek was geweest, overleed hij die middag thuis, in het bijzijn van zijn gezin. Tijdens het gesprek met zijn dierbaren stuitte ik op een bijzonder verzoek.

Regelingen treffen

De familie gaf aan dat ze vader graag thuis wilden opbaren. Op mijn vraag of vader dan ook mag worden gebalsemd, keken diverse ogen mij vragend aan. Ik legde de familie uit wat het balsemen inhoudt en na goed overleg, besloot de familie dat het balsemen akkoord is. Voor het balsemen werd vader tijdelijk overgebracht naar een verzorgruimte waar de behandeling zou plaatsvinden. Later die dag zou vader ook weer thuiskomen.

In gesprek

Het bed bleef leeg achter in de kamer, terwijl de familie zich rondom de tafel schaarde. Met elkaar gingen we in gesprek over hoe de uitvaart vormgegeven moest worden. Wanneer we op het moment zijn aangekomen waarin ik de familie voorzichtig vraag welke kist ze voor vader in gedachten hadden, laat ik het boek met voorbeelden zien. Ik hoorde de kleinzoon van bijna 18 iets mompelen, waar zijn moeder nogal verontwaardigd op reageert.

Een mooi gebaar

Ik vroeg hem zijn opmerking te herhalen en dat deed hij netjes. Al was zijn moeder het er niet mee eens. ‘De kist voor opa kun je ook wel zelf maken’, zei hij nogmaals. Zijn moeder vertelde mij, met lichtelijk schaamrood op haar wangen, dat haar zoon in een leer-werktraject zat bij een meubelmaker. Ik werd enthousiast en vertel hem dat dit een prachtig idee is. Hoe mooi is het dat een kleinzoon de kist voor zijn eigen opa kan en mag maken?

Voorbereidingen

Moeder sputterde eerst nog wat tegen, maar ziet al snel in dat de jongen dit wel heel gaaf vindt. Met haar toestemming belt hij direct zijn baas. Deze verleent zijn samenwerking en ik zeg de kleinzoon toe dat hij samen met zijn baas naar ons depot kan komen, waar de kisten staan. Daar kan hij de maat opnemen en een voorbeeld zien. Natuurlijk hebben we de bekleding voor de kist op voorraad.

Zelfgemaakte kist

Zo gebeurde het dat op de dag van de uitvaart zijn opa in de zelfgemaakte kist werd gelegd en daarna het huis werd uitgedragen. De kleinzoon liep zo trots als een pauw naast de zelfgemaakte kist van zijn opa. Dit gaf een persoonlijk tintje aan de uitvaart en maakte het afscheid nemen extra bijzonder.

Uitvaartzorg op maat

Bij Harma Bodde Uitvaartzorg willen we een uitvaart zo betekenisvol mogelijk maken. Om dat te doen, moedigen we je aan een uitvaart eigen te maken. Wil je zelf ook een persoonlijk tintje geven aan de begrafenis of crematie van je dierbare? Neem contact met ons op en wij helpen je aan een waardig afscheid waar je met een goed gevoel op terugkijkt.

Harma Bodde Uitvaartzorg: https://www.harmaboddeuitvaartzorg.nl/

Ik had in de beginjaren van mijn uitvaart carrière een dubbele baan. Omdat ik bij de uitvaartorganisatie een parttimecontract kreeg besloot ik mijn baan in de detailhandel, Albert Heijn, aan te houden voor 2 ochtenden. En in overleg met beide werkgevers was dit prima te combineren.
Op één van die AH ochtenden word ik gebeld door collega van de uitvaartzorg of ik ’s middags naar een familie wil om een uitvaart te bespreken. Dit zeg ik toe en geef aan na mijn werktijd terug te bellen voor de gegevens en zij kan een afspraak voor mij maken met de familie hoe laat ik bij hen kan zijn.
Wat ik al wel wist dat het om een mevrouw ging van begin 80 jaar en dat ik moest bespreken met dochter en schoondochter omdat vader in het ziekenhuis lag.
Terwijl ik mijn werk weer op pak laat zo mijn gedachten gaan over wat ik deze familie kan bieden, word ik weer gebeld door dezelfde collega of ik vanmiddag nog een uitvaart wil bespreken.
Ik wil aangeven dat dit wel wat veel wordt voor een beginnende uitvaartverzorger maar zij onderbreekt mij door te zeggen dat ik bij dezelfde familie moet zijn. Huh???
Zij vertelt mij dat vader ook is overleden, binnen 24 uur beide (schoon)ouders overleden. Hoe is het mogelijk?
Dit is voor mij, op dat moment beginnende uitvaartverzorger, wel een uitdaging. Hoe ga je daar mee om, een dubbele uitvaart bespreken, maar leergierig als ik ben ga ik het gesprek aan.
In het gesprek met de dames wordt mij verteld dat vader een behoorlijke operatie had ondergaan en dat moeder en schoondochter gisteravond na het bezoekuur thuis kwamen, koffie wilden gaan drinken, toen moeder onwel is geworden en overleden. De dames moesten dit vreselijke bericht aan vader vertellen. Die arme man kon dit vreselijke bericht niet aan en overlijdt korte tijd later. Vader en moeder waren altijd zeer hecht geweest en erg aan elkaar verknocht.
Zo besluiten we samen met de familie dat dit een uitvaart wordt waar beide ouders centraal staan ofwel een crematieplechtigheid met twee overledenen. Ook het vervoer naar het crematorium gaan ze samen in één auto, plannen we extra tijd in de aula, meerdere muziekstukken en toespraken. Alles samen, behalve het crematieproces dit moest apart omdat de wet dit niet toestaat.
Hoe bijzonder het ook allemaal was en hoe mooi het ook verliep, ik had intens te doen met dochter en schoondochter, haar man was enkele jaren geleden overleden, waren binnen 24 uur hun beide (schoon)ouders kwijt. En ja dan ben ik ook niet van steen en pink ik rustig een traantje weg.

28 februari 2019
Als zelfstandig uitvaartverzorger neem ik je graag mee in de wereld van de uitvaartzorg. Ik vertel je over mijn werkzaamheden en de vele bijzondere ervaringen die ik meemaak. De bijzondere, verdrietige, maar ook grappige momenten. Zo krijg jij een indruk wat er allemaal mogelijk is in de uitvaartzorg en wat er geregeld moet worden. In deze column neem ik je mee in één van die bijzondere momenten. Een afscheid dat ik liever had willen uitstellen.
Uitvaartverzorger Harma Bodde
Afscheid
‘Het is alweer een aantal jaren geleden wanneer ik word gebeld door een zoon, hij vraagt mij of ik binnenkort ook tijd heb. En of ik weet wie ik aan de telefoon heb. Ja, dat weet ik maar al te goed. Zijn vader is amper 5 maanden geleden overleden en ik heb de familie mogen begeleiden in de dagen van het afscheid nemen. In deze dagen is het contact met de familie zo intens dat zij nog wel even in mijn geheugen blijven hangen. Sterker nog, wanneer ik een familie na een lange tijd weer spreek dan kan ik de hele periode zo weer voor de geest halen en speelt de hele gebeuren als een film zich in mijn hoofd af.
Triest bericht
Hij vertelt me dat zijn moeder terminaal is en ze wil me graag nog een keer spreken voor ze gaat. Ik schrik van het trieste bericht. De laatste keer dat wij elkaar hebben gesproken oogde ze vitaal en gezond. Dat was toen ik de factuur van de uitvaart van haar man kwam brengen, dit doe ik altijd persoonlijk waarbij we samen terugkijken op die periode van afscheid nemen en hoe de familie mijn dienstverlening heeft ervaren. Ik weet nog dat ze toen van die overheerlijke slagroomsoezen van de plaatselijke bakker bij de koffie serveerde.
Afscheid
Gewapend met een bos bloemen zoek ik haar op. Ik schrik van het kleine hoopje mens wat er van haar is overgebleven. Ze vertelt me dat niet lang meer duurt voor ze dit aardse bestaan moet verruilen voor het eeuwige en ze hoopt hierbij dat ze worden verenigd met haar man, die haar nog geen half jaar geleden is voorgegaan. Ze geeft aan dat ik wederom de uitvaart moet verzorgen, omdat ik het bij haar man ook zo mooi had verzorgd. Ik bedank haar voor dit prachtige compliment, maar zeg haar dat ik dit liever nog even had willen uitstellen. Ze is even stil maar ze antwoordt met de opmerking dat ze geen keus heeft. Dit begrijp ik en vraag haar welke wensen ze heeft voor haar afscheid. Hierop antwoordt ze dat ze het graag net zo wil als bij haar man, eenvoudig maar waardig. Na een uurtje zie ik dat ze erg moe is en nemen we afscheid van elkaar. Ik merk dat ik dit moeilijk vind maar beloof haar een mooie uitvaart te geven.
Kerkelijke uitvaart
Twee dagen na ons gesprek word ik gebeld door de zoon. Zijn moeder heeft het aardse bestaan verlaten. Zo zitten we, binnen een half jaar, wederom met kinderen en kleinkinderen om de tafel om de uitvaart vorm te geven. Met een prachtige kerkelijke uitvaart geven we mevrouw het afscheid waar ze om heeft gevraagd, waardig, eenvoudig maar warm. En de belangstelling was groot, zeer groot! Dag lieve mevrouw, rust zacht, ik vond u een bijzonder mooi mens.
Wensen vastleggen
Wil jij ook van tevoren je wensen vastleggen? Dan kan dit in geheel vrijblijvend gesprek. Hierin denk ik met je mee, geef ik je tips en krijg je ook informatie over de prijzen. Ook kun je bij mij een gratis wensenboekje aanvragen, dat je door alle keuzes omtrent de uitvaart leidt.